Lista aktualności Lista aktualności

Zagrożone gatunki roślin skutecznie chronione w Arboretum w Kopnej Górze

Zachowaniu bioróżnorodności służy przede wszystkim ochrona siedlisk, w zależności od potrzeb prowadzona zarówno biernie, zachowawczo, jak i czynnie. Niekiedy jednak to nie wystarcza. Skrajnie niska liczebność niektórych zagrożonych gatunków roślin sprawia, że nawet najlepiej zaplanowane zabiegi ochronne, realizowane w miejscach występowania populacji nie dają gwarancji sukcesu. W takich przypadkach, zgodnie z zapisami ustawy o ochronie przyrody, pozostaje tylko ochrona ex situ.

Program ochrony ex situ prowadzony jest od czterech lat w Puszczy Knyszyńskiej. To efekt współpracy PGL LP Nadleśnictwa Supraśl, Katedry Ochrony i Kształtowania Środowiska Politechniki Białostockiej oraz Parku Krajobrazowego Puszczy Knyszyńskiej. Projekt dedykowany jest roślinom najsilniej zagrożonym w regionie. Ma na celu utrzymanie w uprawie ich trwałego banku polowego, z nasion i organów wegetatywnych pobranych ze stanowisk naturalnych, ich namnażanie, a następnie, w miarę potrzeb, zasilanie populacji naturalnych i reintrodukcję. Zagrożone gatunki roślin są uprawiane i namnażane w Arboretum w Kopnej Górze, jednostce Nadleśnictwa Supraśl. Zbiorem materiału ze stanowisk naturalnych, opracowaniem metod uprawy i monitoringiem ochrony zajmują się pracownicy Politechniki Białostockiej. Obecnie projekt dotyczy szeroko ujętego regionu Puszczy Knyszyńskiej, planowane jest jednak jego rozszerzenie na cały obszar zarządzany przez Regionalną Dyrekcję Lasów Państwowych w Białymstoku.

            Projekt jest wciąż w fazie początkowej. Mimo wielu trudności z pozyskaniem materiału rozmnożeniowego, a także z dochowaniem się dobrze rozwiniętych roślin, już teraz można stwierdzić, że jest on prowadzony z sukcesem. Do tej pory do uprawy ex situ w Arboretum w Kopnej Górze trafiło blisko 20 gatunków roślin zagrożonych, występujących w Puszczy Knyszyńskiej i w jej okolicach. Są wśród nich trzy gatunki krytycznie zagrożone wyginięciem w całym kraju – dzwonecznik wonny, piaskowiec trawiasty i wierzba lapońska, a także arnika górska, chamedafne północna, mieczyk dachówkowaty, sasanka otwarta i inne. Największe problemy sprawiło uzyskanie siewek dzwonecznika wonnego Adenophora liliifolia. To gatunek widnych lasów mieszanych, który w całej północno-wschodniej Polsce przetrwał zaledwie na dwóch stanowiskach. W Puszczy Knyszyńskiej utrzymuje się jedynie kilka roślin, a ich nieliczne pędy kwiatowe były rok w rok zgryzane przez jelenie. Dopiero niedawno udało się zebrać niewielką porcję nasion i uzyskać z nich kilka młodych roślin. Niektóre gatunki, np. arnika górska, goździk pyszny, piaskowiec trawiasty, ostrołódka kosmata i wierzba lapońska na tyle świetnie przyjęły się w uprawie, że wkrótce można spodziewać się ich drugiego pokolenia, uzyskanego z nasion, bądź przez podział pędów.  Po poprawie stanu siedlisk rośliny z uprawy będą mogły wrócić na stanowiska naturalne, a perspektywy ich skutecznej ochrony w regionie stały się znacznie lepsze.